“Υπάρχουν δύο είδη ανθρώπων που αποστραγγίζουν την ενέργεια σου: αυτοί που αγαπάς και αυτοί που φοβάσαι. Και στις δύο περιπτώσεις εσύ είσαι αυτός που τους επιτρέπεις να το κάνουν”
“Να περνάς χρόνο με τους ανθρώπους που σε αγαπάνε άνευ όρων, όχι με αυτούς που σε αγαπάνε μόνο υπό ορισμένες προϋποθέσεις”
“Πρέπει να θυμάμαι ότι δεν με πλήγωσε η αγάπη, αλλά κάποιος που δεν ήξερε να με αγαπήσει σωστά”
Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι το δυσκολότερο και ταυτόχρονα το ωραιότερο κεφάλαιο της ανθρώπινης ζωής. Οι περισσότεροι άνθρωποι που αναζητούν βοήθεια για κάποια τοξική σχέση ή σχέση εξάρτησης στην ενήλικη ζωή τους δίνουν στο ιστορικό τους πληροφορίες για το ότι μεγάλωσαν σε μια δυσλειτουργική οικογένεια. Συχνά δεν το συνειδητοποιούν επειδή θεωρούν ότι αυτή ήταν η πραγματικότητα τους και εφόσον δεν υπήρχε κάτι ακραίο όπως κάποια κακοποίηση, άρα ήταν όλα φυσιολογικά.
Δυσλειτουργική οικογένεια είναι εκείνη όπου επικρατούν οι συγκρούσεις, η προβληματική συμπεριφορά των γονιών, υπάρχει συναισθηματική, ψυχολογική ή και σωματική βία κάτά των παιδιών όπως επίσης εργαλειοποίηση των παιδιών. Αυτές οι οικογένειες εμποδίζουν τα παιδιά από το να εμπιστεύονται τον εαυτό τους και να δημιουργούν τη δική τους, υγιή ψυχολογική ταυτότητα σε ένα περιβάλλον αποδοχής και ελεύθερης έκφρασης των συναισθημάτων και αναγκών.
Στην ενήλικη ζωή οι τοξικές σχέσεις παίρνουν πολλές διαφορετικές μορφές. Συχνά το “ κατά βάθος με αγαπάει” είναι η δικαιολογία που ένας άνθρωπος μένει σε μια τοξική σχέση, ακόμα και αν υπάρχει λεκτική, συναισθηματική ή και σωματική κακοποίηση. Οι λόγοι που μένω σε μια τοξική σχέση μπορεί να είναι διαφορετικοί, αλλά σίγουρα ξεχωρίζουν πέντε:
- Φοβάμαι να μείνω μόνος μου
Ο φόβος της μοναξιάς είναι ένας από τους πρωταρχικούς ανθρώπινους φόβους. Για αυτό και το να γυλακιστείλ κανείς σε απομόνωση θεωρείται ως μία από τις πιο απάνθρωπες και σκληρές τιμωρίες. Έχω μάθει να φαντάζομαι την ζωή με τον/την σύντροφο μου, να μοιράζομαι εμπειρίες και την καθημερινότητα μου με κάποιον άλλον. Έχω μάθει ότι το να είμαι σε σχέση και γάμο μου δίνει την καταξίωση και οικονομική σιγουριά. Ο φόβος της μοναξιάς συνήθως συνυπάρχει με τον φόβο της οικονομικής ανασφάλειας σε μια σχέση εξάρτησης.
- Δεν νιώθω καλά με τον εαυτό μου
Επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι οι τοξικές σχέσεις έχουν ως αποτέλεσμα να μειώνουν την αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση του ατόμου. Αυτό συμβαίνει επειδή ο σύντροφος μας μας βομβαρδίζει καθημερινά με αρνητικά μηνύματα για τον εαυτό μας και την αξία μας, μας προσβάλει, μας τιμωρεί. Καταλήγουμε εν τέλει να το πιστέψουμε και με αυτόν τον τρόπο μένουμε δεμένοι στη σχέση μας πιστεύοντας ότι δεν αξίζουμε κάτι καλύτερο.
- Δυσκολεύομαι να διαχειριστώ την αλλαγή
Όταν μένουμε σε μια καταπιεστική σχέση δυσκολεύομαστε να αλλάξουμε τα μοτίβα της συμπεριφοράς και της ρουτίνας μας. Ζοριζόμαστε και φοβόμαστε την αλλαγή. Η αλλαγή δεν περιλαμβάνει μόνο τον σύντροφο μας αλλά και την αλλαγή στο status μας από παντρεμένος ή σε σχέση στο διαζευγμένος ή ελεύθερος. Για πολλούς από εμάς είναι καλύτερο να παλεύουμε με τους δαίμονες που γνωρίζουμε και μας είναι οικεία παρά με νέες και άγνωστες δυσκολίες.
- Δέχομαι και προσωποποιώ τις κατηγορίες μου εκτοξεύουν εναντίον μου
Ένα από τα ύπουλα σημάδια μια τοξικής σχέσης είναι ότι μετά από λίγο αρχίζουμε να κατηγορούμε τον εαυτό μας για όλα τα προβλήματα που υπάρχουν στη σ΄΄εση μας. Θεωρούμε ότι εμείς είμαστε υπεύθυνοι και ότι αν κατάφερνα εγώ να αλλάξω τότε θα ήταν όλα τέλεια. Ο συντροφος μας μας πουλάει αυτό το παραμύθι μαζί με το ότι μας κατηγορεί για το κάθε τι. Το αποτέλεσμα είναι ότι μένουμε σε αυτή την σχέση γιατί αποδεχόμαστε τις κατηγορίες ως αληθινές και αισθανόμαστε ένοχοι.
- Πιστεύω ότι έχω έναν ιδιαίτερο και βαθύ δεσμό με τον σύντροφο μου που δε θα τον ξαναβρώ
Πολλοί από εμάς κοροιδευουμε τον εαυτό μας λέγοντας “μα με αγαπάει με τον τρόπου του” ή “αυτή είναι μια πολύ ιδιαίτερη, μία μοναδική σχέση”. Είτε εστιάζουμε υπερβολικά σε ένα θετικό χαρακτηριστικό είτε έχουμε εξιδανικεύσει στο μυαλό μας μια ιστορία ή ένα χαρακτηριστικό που θέλουμε να πιστεύουμε και ας μην ανταποκρινεται στην πραγματικότητα. Ναι, μπορεί να τον αγαπάμε αυτόν τον άνθρωπο αλλά αν η σχέση είναι τοξική, αν δεν μας φέρετε καλά, αν νιώθουμε υποβαθμισμένοι, αδύναμοι, χωρίς κανέναν έλεγχο για τη ζωή μας και νιώθουμε μια συχνή δυσαρέσκεια τότε σαφώς και δεν είναι μεγάλη αγάπη. Είναι μεγάλος πόνος που έχει μεταμφιεστεί σε μεγάλη αγάπη. Και είναι δύσκολο να απαγκιστρωθούμε από την τοξική αγάπη αλλα όχι αδύνατο.
Μια διαφορετική σκέψη:
Θέσε στον εαυτό σου την παρακάτω ερώτηση και απάντησε με ειλικρίνεια:
Θα μπορούσα να είμαι ευτυχισμένος για το υπόλοιπο της ζωής μου με αυτόν τον άνθρωπο, αν η ζωή μου εξακολουθούσε να είναι όπως είναι και σήμερα;
Οι περισσότεροι μας βάζουμε το υποθετικό “αν άλλαζαν τα πράγματα” και “αν οι συνθήκες ήταν διαφορετικές”.
Είμαι ευτυχισμένος έτσι; Ναι ή όχι, αν όχι γιατί μένω;
Και αν επιλέξω να μείνω, γιατί να μην κάνω τη ζωή μου όμορφη με χόμπι, ενδιαφέροντα, δραστηριότητες, φιλίες, πέρα από την άσχημη σχέση μου/γάμο μου;