Δυσλειτουργικό οικογενειακό περιβάλλον και τοξικές σχέσεις στην ενήλικη ζωή
Τι ακριβώς σημαίνει μεγαλώνω σε μια δυσλειτουργική οικογένεια;
Αυτό σημαίνει ότι το παιδί που μεγαλώνει σε μία δυσλειτουργική οικογένεια γίνεται, συνήθως, ένας ενήλικας που δεν έχει αναπτύξει τον πραγματικό του εαυτό καθώς βάζει στον εαυτό του όρους και όρια για το πώς πρέπει να είναι. Αυτό συμβαίνει επειδή, στις οικογένειες αυτές, το κάθε μέλος είναι υποχρεωμένο να συμβιβαστεί στις ανάγκες του γονιού, χωρίς να του επιτρέπεται να ανοίξει τα φτερά του και να είναι ο εαυτός του.
Αυτά είναι τα σημάδια σήμερα που δείχνουν ότι η πατρική σας οικογένεια ήταν δυσλειτουργική:
- Αφιερώνεται πολύ χρόνο στο να ευχαριστείτε τους άλλους
Φυσικά και είναι καλό να μην είμαστε εαυτούληδες και να παρατηρούμε τι χρειάζονται οι άλλοι ψυχολογικά και να τους το προσφέρουμε. Αλλά με ένα όριο! Αν λοιπόν διαρκώς βάζετε τους άλλους πρώτους, «ρίχνετε» τον εαυτό σας, και, ακόμα χειρότερα, αισθάνεστε ενοχές όποτε κάνετε κάτι που ευχαριστεί εσάς, τότε υπάρχει πρόβλημα. Η δυσλειτουργική σας οικογένεια σας δίδαξε το λανθασμένο μάθημα «είσαι υπεύθυνη για όλα» «εσύ πρέπει να κάνεις τους άλλους να είναι ευχαριστημένοι».
- Επιλέγετε δύσκολους ανθρώπους, που παίρνουν αλλά δε δίνουν
Συχνά στεναχωριέστε, εκνευρίζεστε και θυμώνετε επειδή αντιλαμβάνεστε ότι στις σχέσεις σας είστε το άτομο που διαρκώς δίνει, προσφέρει, παρηγορεί, ανακουφίζει και γίνεται «χαλί να το πατήσουν», αλλά στο τέλος όχι απλώς δε σας επιστρέφουν αντίστοιχα όσα δώσατε, αλλά δε σας λένε ούτε ένα ευχαριστώ. Αυτό συμβαίνει επειδή έχετε ιδιαίτερα αναπτυγμένη την αίσθηση του καθήκοντος και επιθυμείτε να ευχαριστείτε τους άλλους και να είστε αγαπητοί. Με αυτόν τον τρόπο όμως δε βάζετε όρους και όρια στις σχέσεις σας με αποτέλεσμα συχνά να σας εκμεταλλεύονται οι άλλοι, ή να μην καλύπτουν τις ανάγκες σας. Το μήνυμα που δίνετε στους άλλους είναι ότι θέλετε να προσφέρετε χωρίς όμως να ζητάτε, οπότε και οι γύρω σας το θεωρούν δεδομένο ότι έτσι είστε και δεν τους περνάει από το μυαλό να ανταποδώσουν, νομίζοντας ότι δεν το χρειάζεστε.
- Υπάρχουν πολλές συγκρούσεις στο γάμο/σχέση σας – ή αντίθετα, καμία σύγκρουση.
Αν ο γάμος σας ή σχέση σας μοιάζει με πεδίο μάχης, όπου διαρκώς διαφωνείτε, φωνάζετε, τσακώνεστε, ανταλλάσσετε βαριά λόγια, προσβολές και πληγώνετε ο ένας τον άλλον, πιθανότατα αυτό αντικατοπτρίζει το οικογενειακό περιβάλλον στο οποίο μεγαλώσατε και πως μάθατε να σχετίζεται με τους σημαντικούς άλλους. Η σχέση που ορίζεται από ένταση και καυγάδες δείχνει – άσχετα από το αν έχετε δίκαιο ή άδικο – ότι μέσα σας δεν έχετε μάθει να επεξεργάζεστε τις πληροφορίες, να ακούτε το άλλο άτομο και να ηρεμείτε τον εαυτό σας. Αντίθετα, αν στη σχέση σας δεν έχετε ποτέ την παραμικρή ένταση, αυτό είναι πιθανό σημάδι ότι κάτι δεν πάει καλά. Ακόμα και τα αγαπημένα ζευγάρια έχουν διαφωνίες, διαφορετική άποψη για διάφορα ζητήματα και μπορεί να υπάρχει ένταση και αντιπαράθεση (χωρίς μεγαλεπήβολους καυγάδες). Αν λοιπόν βρίσκεστε ότι διαρκώς υποχωρείτε, «καταπίνετε» το κάθε τι προκειμένου να εξασφαλίσετε αρμονία, είναι πιθανόν ότι στην πατρική σας οικογένεια δε μάθατε να χειρίζεστε τα διαφορετικά συναισθήματα.
- Είστε τελειομανής
Οι άνθρωποι που είναι τελειομανείς, επικριτικοί προς τον εαυτό τους και τους γύρω τους συνήθως προέρχονται από ένα οικογενειακό περιβάλλον όπου δέχτηκαν μεγάλη πίεση. Η πίεση που δέχονταν ως παιδιά μπορεί να ήταν προς την πλευρά του να υπάρχουν πάντα πολύ υψηλές προσδοκίες, χωρίς όμως ο γονιός να μένει ποτέ ευχαριστημένος ή ικανοποιημένος, ή προς την πλευρά της υποτίμησης, δηλαδή ο γονιός να θεωρούσε ότι το παιδί αυτό «δεν τραβάει». Κοινός παρονομαστής και στις δύο περιπτώσεις είναι η αίσθηση του παιδιού ότι ποτέ δεν είναι «αρκετά καλό» ή ότι αξίζει, με αποτέλεσμα να προσπαθεί υπερβολικά στην ενήλικη του ζωή να φτάσει στην τελειότητα.
- Είστε αυστηρός/ή με τον εαυτό σας και τους γύρω σας
Αν μεγαλώνοντας δε νιώθατε ότι σας αγαπάνε και σας εκτιμάνε γι’ αυτό που είστε, αν μονίμως κάποιος σας έκρινε και σας κατέκρινε, πιθανόν έχετε αποκτήσει την κακή συνήθεια να κάνετε το ίδιο στον εαυτό σας. Μεγαλώνοντας σε μια δυσλειτουργική οικογένεια όπου διαρκώς ακούγατε «είσαι το πιο κακομαθημένο παιδί», ή «δεν ντρέπεσαι για τη συμπεριφορά σου!», «τα θέλεις όλα δικά σου», «ποτέ δεν είσαι ευχαριστημένος» και άλλα αντίστοιχα και χειρότερα, αποκτήσατε τη χειρότερη ιδέα για τον εαυτό σας και την αξία σας.
- Είστε μονίμως σφιγμένοι ή σε ένταση και δυσκολεύεστε να χαλαρώσετε.
Αυτό συμβαίνει επειδή μεγαλώσατε σε μια δυσλειτουργική οικογένεια και δεν ξέρατε τι θα σας ξημερώσει επαύριον ή τι θα γινόταν στο σπίτι την επόμενη στιγμή. Ως ενήλικας, λοιπόν, θα κουβαλάτε μέσα σας αυτή την ανησυχία και σφίξιμο, την αγωνία του πώς θα έρθουν τα πράγματα και τι θα συμβεί, αν π.χ. κάποιος θα ξεσπάσει άσχημα τα νεύρα του, αν θα ξεκινήσει καυγάς, ή οτιδήποτε ανάλογο άσχημο. Παρόλο που αυτή η κατάσταση ανήκει στο παρελθόν, έχει εγγραφεί μέσα σας και έτσι συνεχίζετε να ανησυχείτε και να νιώθετε ένταση.
Όλα τα παραπάνω μπορούν να είναι η πυξίδα στο ταξίδι της ανακάλυψης του εαυτού σας με σκοπό έναν ικανοποιημένο εαυτό αλλά και υγιείς σχέσεις με όλα τα πρόσωπα που είναι σημαντικά για εσάς στη ζωή σας. Η ανακάλυψη του παρελθόντος μας βοηθάει στο χτίσιμο του μέλλοντος, κάτι που θα μας προσφέρει μια αρμονική και συνειδητή καθημερινότητα.